Rezerwat przyrody "Gościąż"

Na terenie naszego kraju są takie miejsca, które chciałoby się, aby trwały w stanie nie zmienionym od tysiącleci. Chodzi tu o wyjątkowy krajobraz, przyrodę i stan ducha danego terenu. Bogactwo flory i zwierząt oraz wartości kulturowo-historyczne. Do takich niezwykłych  uroczysk należy rezerwat przyrody ''Gościąż'' w Gostynińsko-Włocławskim Parku Krajobrazowym.  Kryje się wśród borów sosnowych, w zabagnionej dolinie rzeki Rudy.

W jej skład wchodzi kompleks jezior na tzw. Jazach . Są to jeziora eutroficzne o nazwach: Gościąż, Brzózka, Mielec i Wierzchoń wraz z otaczającymi je bagnami i lasami. Największym z tych zbiorników wodnych jest oczywiście jezioro Gościąż mające powierzchnię 45,05 ha. Jego głębokość niekiedy dochodzi do 24 metrów, lecz nie w tym tkwi wyjątkowość jeziora, a w zachowanych od 13 tys. lat osadów dennych ! Osady te utrwaliły się w  formie cienkich warstw (lamin), w niezaburzonych rocznych cyklach głównie gytii węglanowo-siarczkowej. Powstała ona na skutek specyficznych warunków, jak stagnacja wody, deficyt tlenu oraz brak fauny dennej.

Wypływy żródeł ze skarp nadjeziornych.

Dzięki tym świadectwom natury naukowcom polskim udało się zidentyfikować rok po roku środowisko przyrodnicze oraz klimat sprzed kilkuset wieków. Jest to ewenement na skalę światową. Na uwagę zasługuje tu postać wybitnego limnologa - Kazimierza Więckowskiego. On właśnie jako pierwszy odkrył osady denne w jeziorze Gościąż. Spowodował, że jezioro jest obecnie odwiedzane przez wiele naukowych autorytetów z tej dziedziny z całego świata.

Brzegi jeziora Gościąż

Jezioro Gościąż

Od roku 2000 cały ekosystem jezior rzeki Rudy wraz z gościążskim pupilkiem objęto ochroną rezerwatową. Jego obszar to 225,05 ha powierzchni olsów i mokradeł. Jak ważnym z punktu widzenia ochrony przyrody jest rezerwat ''Gościąż'' świadczy awifauna i zwierzęta zamieszkująca rezerwat. Należą do niego majestatyczny bielik i kania ruda, bocian czarny lubiący tereny zalesione i żurawie. Z ginących: czernica, z powodu zabijania  jej przez myśliwych (zaledwie 20 par w całej Polsce!), i gągoły. Z innych mieszkańców, należy wymienić jelenia i sarnę, wydrę, łosia, borsuka z lisem i niewielkim drapieżnym rzęsorkiem rzecznym. Nietoperzy jest 9 gatunków, w tym wymierające, jak nocek łydkowłosy i nocek Brandta.

Źródliska zasilające jezioro Gościąż.

Anonimowa mogiła żołnierska nieopodal jeziora Gościąż...

Od roztropności osób odpowiedzialnych za ochronę przyrody, w tym leśników, zależy przetrwanie rezerwatu w stanie niezagrażającemu jego funkcjonowaniu. Gdzie wciąż najważniejsza powinna pozostać dzika przyroda. Zaś matecznik dla wielu gatunków ptaków i zwierząt wciąż będzie jego największym bogactwem. Liczę, że pomimo wzrastającej presji na wydzielanie takich miejsc na działki rekreacyjne i kąpieliska  jezioro Gościąż  nie podzieli losu podobnych akwenów wodnych w parku krajobrazowym. Coś tak absurdalnego obserwuję w okolicach Gostynina, Duninowa Dużego i wśród leśnych osad Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego...