Żyjąc na krawędzi snu - Wacław Wolski

Kim był Wacław Wolski?  Socjalistą, nieudacznikiem a może grafomanem? Człowiekiem, który pomimo swoich prób na niwie literackiej stał się zgorzkniałym i niespełnionym poetą? Sądzę, że postać Wolskiego choć tragiczna i dzisiaj zupełnie zapomniana zasługuje na nasze wspomnienie. Bo dla mnie był kimś, kto próbował przeżyć godnie, chociaż bieda i trudne warunki egzystencjalne wcale mu nie pomagały.

Wacław Wolski [ 1867? -  6. 04. 1928 ].

 Z urodzenia płocczanin, z wyboru warszawiak. Gdy przychodzi na świat w 1867 roku, w Polsce panuje smutny stan apatii po klęsce Powstania Styczniowego. Terror, zsyłki, konfiskaty majątków nie były wtenczas niczym szczególnym. Nic nie wiemy o jego rodzinie. Kończy tutejsze gimnazjum. Potem studiuje prawo na Uniwersytecie Warszawskim . Przez krótki okres pracuje jako aplikant sądowy w Płocku. Już wtedy bliskie są mu ideały lewicowe- w 1892 roku za wydrukowanie broszur socjalistycznych zostaje uwięziony w warszawskiej Cytadeli.

Podczas I wojny światowej krótko pomieszkuje w Kijowie. Z pewnością już sporo pisze. W Warszawie staje się znanym publicystą i poetą. Współpracuje z wieloma czasopismami m. in. z '' Wędrowcem'', '' Wiadomościami Literackimi'', ''Tygodnikiem Miód'', czy '' Korrespondentem Płockim''...  W 1919 roku, zostaje jednym z najważniejszych osób w piśmie ''  Robotnik'', zamieszczając w nim swoje szkice i artykuły.

Wiślana noc...

 Jego twórczość poetycka to liryka nastrojowo-symboliczna z elementami mistycyzmu bliskiej  Tadeuszowi  Micińskiemu. Oprócz tego pisze impresyjne sonaty oraz poematy. Na sercu leżą mu sprawy społeczne osadzone w ówczesnych realiach Warszawy. Porusza je w swoich pismach. Nie stroni od wierszowanej felietonistyki- stąd znane są jego '' Chlaśnięcia'', skierowane do zwykłych ludzi miasta.

W swoim dorobku pisarskim pozostawił spory bagaż prac prozatorskich i poetyckich. Wśród nich są takie utwory jak: '' Burza. Poemat [Warszawa 1891], ''Burza. Śpiewy [Kraków 1893], '' Powieść tajemna. Poezje'' [Warszawa 1901], czy '' Ballady tatrzańskie ''[Kraków 1908]. Naturalnie wymieniam zaledwie niektóre z nich. Do końca życia poezja Wolskiego była raczej niedoceniana. Zarzucano jej płytkość, ckliwość  i przekoloryzowanie tematów, o których pisał. A szkoda. Z pewnością ciążyły naszemu bohaterowi równie mocno jak ciężki żywot człowieka borykającego się z niedostatkiem i biedą. Żył w odosobnieniu. Pod koniec życia chory nerwowo przebywa z zakładzie leczniczym. Umiera 6 kwietnia 1928 roku w Warszawie.

Poniżej przedstawiam jeden z jego wierszy poświęcony Płockowi. Wpadł mi w ręce dzięki koledze. Bije z niego tęsknota za miastem rodzinnym. Za widokami, uliczkami grodu, który wciąż był mu bliski:

                                                   Do Płocka

                             Miasto nagniotków, pejsaty grodzie !
                             Na obstalunek wielbię twe imię...
                             Kąpię więc ducha w łez letnich wodzie
                             I ciągnę muzy mej pełne wymię.
                                                     -----
                             Nie wierzgaj, stara! Przeszłości wióry
                             Piać będę tutaj i gród pamiątek,
                             Nawlokę myśli na wspomnień sznury
                             I wrzucę wszystkie w uczucia wrzątek.
                                                     -----
                             Śpij, wielki Płocku, dziejowa maro,
                             Spocznij na miękkim wieków piernacie,
                             Chowaj tradycję ojców prastarą
                             I drzym, pogrążon we wspomnień szacie!
                                                     -----
                             Wy, płockich wieżyc wyniosłe szczyty,
                             Minionej sławy bezpłatni stróże,
                             Ileż to razy patrzę w błękity,
                             Aby was ujrzeć śpiące...tam, w górze?
                                                     -----
                             Wisło, w tumany gęste spowita,
                             Śpij... ani mrumru! dobranoc matko!
                             O regulacji twego koryta
                             Marzę, wzrok lepiąc w toń twoją gładką.
                                                    -----
                             Ileż to razy, gdy stare mury
                             Noc czarna kirem swoim ogarnie,
                             Błądzę wśród ulic pustych ponury,
                             Zbijając sobie nos o latarnie?
                                                    -----
                             Czasem, gdy księżyc wypłynie blady
                             Ponad katedry prastare wieże.
                             Za tumem krążą duchów gromady:
                             To płocki high -life jest na spacerze.
                                                    -----
                             Gwiazdy na niebios błyszczą lazurze,
                             Jak powtykane w placek rodzynki,
                             Kurz się tumanem wznosi ku górze...
                             Tłoczą się mamy, ciocie, kuzynki.
                                                    -----
                             Ileż czarownych spojrzeń, uścisków,
                             Dwuznacznych słówek, obietnic ile,
                             Chrząkań, kichania, bólu odcisków
                             Zniknęło w placu tumskiego pyle?
                                                    -----
                             Miasto szanowne, poświęcam tobie
                             Ostatnie muzy mojej podrygi,
                             Choć pogrążyłoś w tęsknej żałobie
                             Serce poety przez twe intrygi...
                                                    -----
                             Ty jesteś grobem mej ziemskiej chwały,
                             A grabarzami twoi krytycy...
                             Płocku, umieram smętny, zbolały,
                             Lecz ci przebaczam ze łzą w źrenicy.

                                              - Wacław Wolski, '' Kroniki Płocka'', 1885 r.

Wisła pod Płockiem...

Część materiałów zasięgnąłem z książki pt. : '' Ludzie i książki'', autorstwa Jana Nycka wraz z fotografią Wacława Wolskiego.